Czy bolesne miesiączkowanie zawsze jest wynikiem skurczów macicy?

W przypadku bólu menstruacyjnego nie do zniesienia lub gdy skurcze „nie odpuszczają” zbyt długi czas, niezależnie od tego, czy pojawiły się wraz z okresem czy nie, należy udać się do lekarza. Zleci nam on badania, by ustalić ginekologiczne lub inne przyczyny skurczowych bólów brzucha. Jeśli specjalista wstępnie oceni, że ostre bóle menstruacyjne mogą być związane z jajnikami czy macicą, może poszerzyć diagnostykę o następujące badania:

  • badanie miednicy,
  • laparoskopię (metoda obserwacji struktur w obrębie miednicy - macicy, jajników i jajowodów, przy użyciu niewielkiej kamery),
  • USG.


Choć bóle menstruacyjne są czymś normalnym, czasem ich objawy mogą świadczyć o tym, że mamy do czynienia z całkiem innymi schorzeniami6. Jeśli ból menstruacyjny jest nie do zniesienia, lekarz może wtedy skierować nas do innych specjalistów - gastroenterologa lub urologa.

Co na bolesne miesiączkowanie? – zdrowe nawyki i domowe sposoby

Według ostatnich doniesień, jednym z czynników, który może przynieść ulgę w skurczowych bólach brzucha towarzyszących miesiączce, jest dostosowana aktywność fizyczna9. Inne zmiany w stylu życia, które możemy wprowadzić to m.in.2:

  • ograniczenie w diecie alkoholu, tłuszczu oraz wzdymających warzyw i owoców,
  • rzucenie wyrobów nikotynowych.


Jak złagodzić ból miesiączkowy? Na bóle menstruacyjne pomóc może również ciepło1,2,7, np. ciepłe okłady z termoforu i rozgrzewające, rozluźniające kąpiele, nie trwające jednak dłużej niż 20 minut11. Jeśli i te metody zawiodą, warto zastosować tabletki na ból miesiączkowy, czyli leki rozkurczowe lub przeciwbólowe.

W sytuacji, w której ani domowe sposoby ani samodzielnie stosowane w bolesnym miesiączkowaniu leki przeciwbólowe bez recepty nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, konieczna jest wizyta lekarska - lekarz przepisze silniejsze leki przeciwbólowe na receptę lub terapię hormonalną, może także zlecić dalsze badania5.

Lek na ból miesiączkowy - rodzaje i działanie

Jakie kroki podjąć, gdy ból menstruacyjny nie pozwala nam swobodnie korzystać z życia w sposób, w jaki byśmy chcieli? Jak złagodzić ból miesiączkowy? Jaki lek użyć - przeciwbólowy czy rozkurczowy?

Do leczenia bolesnego miesiączkowania często stosuje się leki NLPZ (np. ibuprofen, aspiryna), które działają za pośrednictwem ośrodkowego układu nerwowego oraz poprzez ograniczenie wydzielania prostaglandyn1. Tę samą właściwość posiada również paracetamol4, stosowany przez osoby, które nie mogą przyjmować NLPZ4.

Warto jednak mieć świadomość, że leki przeciwbólowe nie są preparatami celowanymi - ich zadaniem nie jest złagodzenie siły skurczowych bólów brzucha12. Stąd ulgę w bólach będących konsekwencją napięcia mięśni gładkich, przynieść mogą leki rozkurczowe, często te dostępne bez recepty12.

Warto wybierać te, które zawierają np. chlorowodorek drotaweryny, substancję, której działanie przeciwbólowe obejmuje mięśnie gładkie w całej jamie brzusznej, a więc również narządy rodne13. Leki rozkurczowe, takie jak np. drotaweryna stanowią tym samym ważny element terapii skurczowego bólu brzucha14.

    1. McKenna KA and Fogelman CD. Dysmenorrhea. American Academy of Family Physicians, 2021 Aug, https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2021/0800/p164.html, data dostępu 13.07.2023.
    2. Guimarães I and Póvoa AM. Primary Dysmenorrhea: Assessment and Treatment. Rev Bras Ginecol Obstet. 42 Nr 8/2020.
    3. Ferries-Rowe E, Corey E i Archer JS. Primary Dysmenorrhea, Diagnosis and Therapy. Obs Gyn, 2020: 136:5.
    4. Ridda I. i wsp. Primary Dysmenorrhea: Pathophysiology, Diagnosis, and Treatment Updates. Korean J Fam Med 2022; 43:101–108.
    5. Staten AP i P Staten, red. Women’s Health, in Practical General Practice: Guidelines for Effective Clinical Management 7e, Elsevier 2019, ISBN-13 978-0702055522.
    6. BMJ Best Practice, Dysmenorrhoea 2022: https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/420, data dostępu 13.07.2023.
    7. Jo J, Lee SH. Heat therapy for primary dysmenorrhea: A systematic review and meta-analysis of its effects on pain relief and quality of life. Sci Rep. 2 listopada 2018 r.;8(1):16252.
    8. Kulkarni A, Deb S. Dysmenorrhea. Obs Gyn Repro Med, 29:10 2019.
    9. Armour M. i wsp. Exercise for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 20 września 2019 r.;9(9):CD004142. doi: 10.1002/14651858.CD004142.pub4. PMID: 31538328; PMCID: PMC6753056.
    10. Pattanittum P. i wsp. Dietary supplements for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 22 marca 2016 r.;3(3):CD002124. doi: 10.1002/14651858.CD002124.pub2. PMID: 27000311; PMCID: PMC7387104.
    11. Sonek R., Sposoby na ból brzucha – kiedy wystarczą domowe metody, a kiedy konieczna jest pomoc lekarza? Jak złagodzić ból brzucha u dziecka?, https://stronazdrowia.pl/sposoby-na-bol-brzucha-kiedy-wystarcza-domowe-metody-a-kiedy-konieczna-jest-pomoc-lekarza-jak-zlagodzic-bol-brzucha-u-dziecka/ar/c14-15759746, data dostepu: 13.07.2023.
    12. Rydzewska G. Postępowanie w czynnościowych bólach brzucha w świetle aktualnych rekomendacji. Lekarz POZ 1/2023.
    13. Romics I, Molnar D, Timberg G, Mrklic B, Jelakovic B, Koszegis G, Blasko G. The effect of drotaverine hydrochloride in acute colicky pain caused by renal and ureteric stones, BJU International 2003; 92: 92-96.
    14. Małecka-Panas E. Ból brzucha nie jest banalny. Medical Tribune 05.2016, https://podyplomie.pl/medical-tribune/22013,bol-brzucha-nie-jest-banalny, data dostepu: 13.07.2023.

     

    MAT-PL-2301752-1.0-07.2023