Ból brzucha – przyczyny związane z innymi narządami
Gdy jednak nie odczuwamy bólu w obrębie jelit, przyczyny bólu brzucha mogą być związane z różnymi narządami, znajdującymi się w jamie brzusznej, takie jak np.:1
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- stan zapalny pęcherzyka żółciowego lub trzustki,
- infekcja pęcherza moczowego,
- endometrioza,
- silne bóle menstruacyjne,
- naciągnięcie mięśni brzucha.
Skurczowy ból brzucha – najczęstsze przyczyny
Proces kurczenia się mięśni gładkich w jamie brzusznej jest całkowicie naturalny i dzieje się bez naszego udziału, na co dzień nie zwracamy na to uwagi. Zaczynamy się tym zajmować dopiero wówczas, gdy napięcie mięśni staje się nadmierne. Mamy wtedy do czynienia ze skurczowym bólem brzucha i przyczynami takimi jak np.:1
- czynnościowy ból brzucha, wskazujący na zespół jelita nadwrażliwego (IBS),
- nietolerancja laktozy3,
- infekcje żołądka (tzw. grypa żołądkowa lub zatrucie pokarmowe)2,
- gazy, wzdęcia i biegunka1, najczęściej ból przechodzi po wizycie w toalecie,
- chroniczne schorzenia układu pokarmowego:2 na te schorzenia mogą wskazywać skurczowe bóle brzucha z biegunką i wzdęciami, albo same wzdęcia.4
Inne przyczyny skurczowych bólów brzucha to również cięższe schorzenia, wymagające konsultacji i interwencji lekarskiej. Zaliczamy do nich np. celiaklię3, nieswoiste zapalenia jelit (zbiorczy termin na chorobę Leśniowskiego-Crohna) oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego3 czy niedrożność jelita cienkiego, gdy światło jelita jest zablokowane, więc treść jelitowa nie ma możliwości przemieszczać się dalej.5
Skurczowy ból brzucha ze stresu i nieodpowiedniego jedzenia
Stresujących sytuacji, związanych z naszym życiem rodzinnym czy zawodowym doświadczamy każdego dnia. Pytanie, jaki to ma związek z naszym brzuchem i odczuwaniem skurczowego bólu brzucha? Dzieje się tak ze względu na istnienie osi mózgowo-jelitowej. Na początku sytuacji stresowej organizm mobilizuje swoje zasoby energetyczne i odpornościowe.
Gdy sytuacja trwa jednak zbyt długo, dochodzi do wystąpienia zaburzeń czynnościowych, czyli zmian, których przyczyną nie jest żadna nieprawidłowość organiczna w naszym ciele. Odczuwamy to fizycznie jako dolegliwości typowe dla przewodu pokarmowego, jak np. bóle brzucha ze stresu, odbijanie, nudności czy zaparcia.6
Przyczyną skurczowego bólu brzucha może być także jedzenie w pośpiechu - często w pozycji stojącej, zbyt duże kęsy, niedostatecznie przeżuwanie pokarmu i oczywiście to co spożywamy - należy unikać dań przetworzonych i dań typu fast food. Spróbujmy zmienić te nawyki - jedzmy spokojnie, w miejscu do tego przeznaczonym, przeżuwajmy powoli, nie prowadźmy rozmów z czasie posiłku.
Co na skurczowy ból brzucha – leki rozkurczowe czy wizyta u lekarza?
Gdy skurczowe bóle brzucha, które odczuwamy występują pojedynczo od czasu do czasu, uznajemy je za łagodne, możemy spróbować poradzić sobie z nimi w ramach samoleczenia.7 Tu można się wesprzeć lekami na skurczowe bóle brzucha, czyli lekami rozkurczowymi, ponieważ ból spowodowany jest przez napięcie mięśni gładkich.7 Nie są wskazane leki przeciwbólowe, gdyż ich zadaniem nie jest zmniejszenie siły skurczów, ich działanie różni się od działania leków rozkurczowych.7
Jeśli dyskomfort w jamie brzusznej nie ustępuje pomimo zastosowania leków na ból brzucha i upływu kilku dni, ból nasila się i dodatkowo mamy takie objawy jak brak apetytu czy gorączka, należy udać się do lekarza. Do lekarza należy udać się równie wtedy, gdy ból brzucha jest nagły, ostry lub kłujący.1 Nagłej pomocy medycznej szukajmy, jeśli dodatkowo występuje któryś z poniższych objawów:1
- twardy lub tkliwy brzuch,
- ból w ramionach, szyi lub klatce piersiowej,
- trudności z oddychaniem,
- krew w wymiocinach lub kale.
Należy pamiętać, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem.
- Abdominal pain: MedlinePlus Medical Encyclopedia, U.S. National Library of Medicine, https://medlineplus.gov/ency/article/003120.htm, data dostepu: 13.06.2023.
- Stomach ache and abdominal pain | NHS inform, https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/stomach-liver-and-gastrointestinal-tract/stomach-ache-and-abdominal-pain, data dostepu: 13.06.2023.
- Underlying causes of abdominal pain - when a medical emergency | Healthdirect Australia, https://www.healthdirect.gov.au/what-causes-abdominal-pain, data dostepu: 13.06.2023.
- Abdominal pain - causes, self-care and treatments | Healthdirect Australia, dostęp 07.11.2022, dostępne pod adresem https://www.healthdirect.gov.au/abdominal-pain, data dostepu: 13.06.2023.
- Fikree A, Byrne P. Management of functional gastrointestinal disorders. Clin Med (Lond). styczeń 2021 r.;21(1):44-52. doi: 10.7861/clinmed.2020-0980. PMID: 33479067; PMCID: PMC7850201.
- Orzechowska A, Gałecki P. Kiedy podejrzewać podłoże psychiczne w zaburzeniach układu pokarmowego? Medycyna po Dyplomie 2015, październik: 72-80.
- Rydzewska G. Postępowanie w czynnościowych bólach brzucha w świetle aktualnych rekomendacji. Lekarz POZ 1/2023.
MAT-PL-2301535