Ból brzucha – przyczyny i jak je zidentyfikować?

Proces kurczenia się mięśni gładkich w jamie brzusznej jest całkowicie naturalny i dzieje się bez naszego udziału, na co dzień nie zwracamy na to uwagi. Zaczynamy się tym zajmować dopiero wówczas, gdy napięcie mięśni staje się nadmierne. Mamy wtedy do czynienia ze skurczowym bólem brzucha i przyczynami takimi jak np.:¹

• czynnościowy ból brzucha, wskazujący na zespół jelita nadwrażliwego (IBS),
• nietolerancja laktozy³, 
• infekcje żołądka (tzw. grypa żołądkowa lub zatrucie pokarmowe)²,
• gazy, wzdęcia i biegunka¹, najczęściej ból przechodzi po wizycie w toalecie,
• chroniczne schorzenia układu pokarmowego:² na te schorzenia mogą wskazywać skurczowe bóle brzucha z biegunką i wzdęciami, albo same wzdęcia.⁴

 
Inne przyczyny skurczowych bólów brzucha to również cięższe schorzenia, wymagające konsultacji i interwencji lekarskiej. Zaliczamy do nich np. celiaklię³, nieswoiste zapalenia jelit - zbiorczy termin na chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego³ czy niedrożność jelita cienkiego, gdy światło jelita jest zablokowane, więc treść jelitowa nie ma możliwości przemieszczać się dalej.⁵

Stresujących sytuacji, związanych z naszym życiem rodzinnym czy zawodowym doświadczamy każdego dnia. Pytanie, jaki to ma związek z naszym brzuchem i odczuwaniem skurczowego bólu brzucha? Dzieje się tak ze względu na istnienie osi mózgowo-jelitowej. Na początku sytuacji stresowej organizm mobilizuje swoje zasoby energetyczne i odpornościowe.

Gdy sytuacja trwa jednak zbyt długo, dochodzi do wystąpienia zaburzeń czynnościowych, czyli zmian, których przyczyną nie jest żadna nieprawidłowość organiczna w naszym ciele. Odczuwamy to fizycznie jako dolegliwości typowe dla przewodu pokarmowego, jak np. bóle brzucha ze stresu, odbijanie, nudności czy zaparcia.⁶

Skurczowy ból brzucha – przyczyna to także jedzenie w pośpiechu - często w pozycji stojącej, zbyt duże kęsy, niedostatecznie przeżuwanie pokarmu i oczywiście to co spożywamy - należy unikać dań przetworzonych i dań typu fast food. Spróbujmy zmienić te nawyki - jedzmy spokojnie, w miejscu do tego przeznaczonym, przeżuwajmy powoli, nie prowadźmy rozmów z czasie posiłku.

Gdy skurczowe bóle brzucha, które odczuwamy występują pojedynczo od czasu do czasu, uznajemy je za łagodne, możemy spróbować poradzić sobie z nimi w ramach tak zwanego samoleczenia.⁷ Tu warto wesprzeć się lekami na ból brzucha, czyli lekami rozkurczowymi, ponieważ ból spowodowany jest przez napięcie mięśni gładkich.⁷ Nie są wskazane leki przeciwbólowe, gdyż ich zadaniem nie jest zmniejszenie siły skurczów, ich działanie różni się od działania leków rozkurczowych.⁷
 
Jeśli dyskomfort w jamie brzusznej nie ustępuje pomimo leków na ból brzucha i upływu kilku dni, ból nasila się i dodatkowo mamy takie objawy jak brak apetytu czy gorączka, należy udać się do lekarza. Również wtedy, gdy ból brzucha jest nagły, ostry lub kłujący.¹ Nagłej pomocy medycznej szukajmy, jeśli dodatkowo występuje któryś z poniższych objawów:¹ 

• twardy lub tkliwy brzuch,
• ból w ramionach, szyi lub klatce piersiowej,
• trudności z oddychaniem,
• krew w wymiocinach lub kale.

Należy pamiętać, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem.